Nieuwe buren. Al 150 jaar groeit Rotterdam door (en dankzij) de komst van vele migranten. Eerst uit Zeeland en Brabant, later uit Mediterrane landen, uit voormalige koloniën en andere verre oorden. De Bergweg werd het trefpunt van vele culturen. Soms een uitdaging, altijd een verrijking.
Op de foto een woonstraat vlakbij de Bergweg – een blije, bonte mix van buurtbewoners in 1979. De huisvesting voor deze buren was destijds wel gebrekkig. De oude wijken verpauperden, en migranten kwamen vaak in slechte woningen. Er was wel grote saamhorigheid. De huizen op deze foto werden tijdens de stadsvernieuwing vervangen door nieuwbouw.
Foto: Buren en buurtkinderen, Verbraakstraat (foto: Robert de Hartogh, 1979). © Collectie fotograaf

Ahmed Harika (53), beleidsadviseur bij de gemeente Rotterdam, groeide op buiten Nederland, maar hij is inmiddels zeer goed geïntegreerd. Dat is niet vanzelf gegaan.

Het grootste deel van het Oude Noorden werd rond 1900 gebouwd. Speculanten stampten woonwijken uit de grond om de bevolkingsgroei op te vangen. De bewoners waren ‘migranten’: de Rotterdammers op de foto kwamen uit Zeeland, Brabant en andere landelijke gebieden. We zien de Gerard Scholtenstraat vanuit het oosten, met op de achtergrond de Bergweg.
Straatbeeld Gerard Scholtenstraat (1905), Collectie Stadsarchief Rotterdam

Italiaanse migranten kwamen al sinds de 17e eeuw naar Nederland. Ze zijn vooral in bepaalde beroepen werkzaam, zoals schoorsteenveger, terrazzowerker, beeldenmaker en stucadoor. Als ijsverkopers werden Italianen het bekendst. Op de foto de familie Betti van de beroemde ijssalon op de Schiekade.
Groepsfoto ijssalon Angelo Betti, Schiekade (1952). Collectie Bruno Giuntoli, Historisch Beeldarchief Migranten, IISG (Amsterdam)

In de jaren ’50 was er een schreeuwend tekort aan verpleegsters. Wervingsacties in Suriname verleidden zo’n 200 jonge vrouwen om het avontuur aan te gaan in Nederland. Ook in het Bergwegziekenhuis vonden Surinaamse zusters hun roeping. Deze foto is gemaakt in de tuin van het ziekenhuis in 1958. Op de achtergrond het torentje van de Hildegardiskerk.
Groepsportret Surinaamse zusters in tuin Bergwegziekenhuis (1958). Collectie Anita Jap-A-Joe, Historisch Beeldarchief Migranten, IISG (Amsterdam)

Woon je in Nederland, dan heb je een fiets. Een mooi portret van Ophelia Ong.A.Kwien in de tuin van het Bergwegziekenhuis. Ophelia kwam in 1957 met de S.S. Boskoop naar Nederland om als leerling-verpleegster in Rotterdam te gaan werken. In het Bergwegziekenhuis behaalde zij het A-diploma.
Ophelia Ong.A.Kwien met fiets in tuin Bergwegziekenhuis (1957). Collectie T.A.C. Aelbers-Ong.A.Kwien, Historisch Beeldarchief Migranten, IISG (Amsterdam)

Fotograaf Robert de Hartogh specialiseerde zich vanaf de jaren ’70 in het vastleggen van de cultuur van migranten in Nederland. Destijds werden dat nog ‘gastarbeiders’ genoemd. Nog steeds heeft Robert de Hartogh een atelier het Oude Noorden, de buurt waar hij de meeste van zijn foto’s maakte. Dit portret van een Marokkaans gezin is een van de leukste. Zou die televisie bij Correct gekocht zijn…?
Marokkaanse familie, Oude Noorden (foto: Robert de Hartogh, 1983). © Collectie fotograaf

Typecursus in het Turks Cultureel Centrum voor Vrouwen. Docente Yildig Enkan brengt haar leerlingen de fijne kneepjes van het ‘machine-typen’ bij. Rondom de Bergweg waren veel instellingen voor en van migranten gevestigd. Dit centrum voor Turkse vrouwen bevond zich op het Willebrordusplein. Educatie en vorming stonden hoog in het vaandel.
Typecursus voor Turkse vrouwen, Willebrordusplein (foto: Robert de Hartogh, 1983). © Collectie fotograaf